احکام نماز برای نوجوانان و دانش آموزان خدمت همه مخاطبین نوجوان ارائه می گردد.

 

 

 

 نماز:

نمازهای روزانه (یومیه)، پنج نماز است ومجموع آن ها ۱۷ رکعت است.

نماز صبح ۲ رکعت و وقت آن از اذان صبح تا طلوع آفتاب؛

نماز ظهر ۴ رکعت و وقت آن از اذان ظهر تا ۴ دقیقه به غروب آفتاب  (اگر هر رکعت را در یک دقیقه بخواند)؛ نماز نماز عصر ۴ رکعت و وقت آن ۴ دقیقه بعد از اذان ظهر تا غروب آفتاب؛

نماز مغرب ۳ رکعت از اذان مغرب تا ۷ دقیقه به نصف شب است؛

نماز عشاء ۴ رکعت و وقت آن ۳ دقیقه بعد از اذان مغرب تا نیمه شب است (فاصله بین غروب تا اذان صبح را دو نیم کنید)

* اگر تا نیمه شب، نماز مغرب و عشا را نخوانده است باید بنابر احتیاط، بدون نیت ادا و قضا تا اذان صبح آنها را بخواند.

*انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر؛ و نماز عشاء را بعد از نماز مغرب بخواند و اگر عمدا نماز عصر را پیش از نماز ظهر (یا نماز عشاء را پیش از نماز مغرب بخواند) نمازش باطل است.

*نمازگزار باید رو به قبله نماز بخواند.

* مردها در نماز حداقل باید عورتین را بپوشانند و بهتر است از ناف تا زانو را بپوشانند و زن‌ها تمام بدن را بجز، گردی (جلوی) صورت، و بجز دست و پا ها از مچ به بعد را کامل بپوشانند. (البته در جایی که نامحرم وجود ندارد)

 لباس نمازگزار باید این شرایط را داشته باشد:

• پاک باشد (نجس نباشد)
• مباح باشد (غصبی نباشد)
• از اجزاء مردار نباشد (مثلا از پوست حیوانی که طبق دستور اسلام نکشته اند، نباشد. حتی کمربند و کلاه )
• از حیوان حرام گوشت نباشد، مثلا از پوست پلنگ یا روباه تهیه نشده باشد.
• اگر نمازگزار، مرد است، لباس او طلابافت یا ابریشم خالص نباشد.

*بدن نمازگزار نیز باید پاک باشد. * اگر انسان بداند، بدن یا لباسش نجس است ولی هنگام نماز فراموش کند و نماز بخواند نمازش باطل است.

* دراین موارد اگر با بدن یا لباسِ نجس نماز بخواند صحیح است:

• نداند بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز متوجه شود.
• به واسطه زخمی که در بدن اوست، بدن یا لباسش نجس شده و آب کشیدن و عوض کردن آن دشوار است.
• لباس یابدن نماز گزار به خون نجس شده است، ولی مقدار آلودگی کمتر از درهم است (تقریبا به اندازه یک سکه دو ریالی است)
• ناچار باشد که با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، مثلا آب برای آب‌کشیدن آن ندارد.

*اگرلباسهای کوچک نمازگزار مثل دستکش یا جوراب نجس باشد ویا دستمال کوچک نجس در جیب داشته باشد درصورتی که از اجزاء مردار یا حرام گوشت نباشد اشکال ندارد.

 *مکانی که انسان بر روی آن نماز میخواند باید دارای شرایط زیر باشد:

• مباح باشد
• بی‌حرکت باشد (مانند اتومبیل در حال حرکت نباشد)
• جای آن تنگ و سقف آن کوتاه نباشد تا قیام، رکوع و سجود را به طور صحیح انجام دهد
• جایی که پیشانی را درحال سجده می‌گذارد پاک باشد
• مکان نمازگزار اگر نجس است طوری خیس نباشد که به بدن او سرایت کند.
• درحال سجده، جایی که پیشانی را می‌گذارد از جای قدم های او بیش از ۴ انگشت بسته پست‌تر یا بلندتر نباشد ولی اگر شیب زمین کم باشد اشکال ندارد. (بنا بر نظر مقام معظم رهبری مدظله بنابر احتیاط، جای زانوها نیز همینطور است)

 آمادگی برای نماز:

 پس از آموختن مسائل وضو و غسل و تیمم و وقت نماز و… آماده شروع نماز می‌شویم.

اذان و اقامه: بر نمازگزار مستحب است قبل از نمازهای یومیه ابتدا اذان واقامه را بگوید.

* نماز با گفتن الله اکبر شروع می‌شود وبا گفتن سلام تمام می‌شود.

*آنچه در نماز انجام میشود یا واجب است یا مستحب

واجبات نماز:

•  
• ه الاحرام
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
• موالات

برخی از واجبات رُکن‌اند و برخی غیر رُکن هستند.

 * رکن‌های نماز:

•  
• تکبیره الاحرام
• قیام (هنگام تکبیره الاحرام وقیام متصل به رکوع یعنی از حالت ایستاده به رکوع رود)
•  
• دو سجده

 *فرق بین رکن و غیررکن چیست؟ رکن ها، قسمت هایِ اصلیِ نماز هستند و چنانچه یکی از آن‌ها، انجام نشود و یا اضافه شود، هر چند بر اثر فراموشی باشد (سهوا و غیر عمدی باشد) نمازش باطل است؛ ولی واجبات دیگر اگرچه انجام آنها واجب است ولی چنانچه از روی فراموشی کم یا زیاد شود باطل نیست؛ فقط اگر عمدا کم یا زیاد شود، نماز باطل‌است.

نیّت: نمازگزار از آغاز تا پایان نماز باید بداند چه نمازی می‌خواند و باید آن را برای انجامِ فرمانِ خداوند به جای آورد نه برای غیر خدا.

*به زبان آوردن نیت لازم نیست، ولی چنانچه به زبان هم بیاورد، اشکال ندارد.

*نماز باید از هر گونه ریا وخود نمایی به دور باشد یعنی نماز را فقط برای انجام دستور خدا به جای آورد و چنانچه تمام نماز یا قسمتی از آن، برای غیر خدا باشد باطل است.

تکبیره الاحرام: *نماز با گفتن الله اکبر شروع می‌شود وبه آن تکبیره الاحرام می‌گویند چون با همین تکبیر است که بسیاری از کارهایی که قبل از نماز جایز بوده است بر نمازگزار، حرام می‌شود. مانند خوردن، آشامیدن، خندیدن و گریستن

* قیام یعنی ایستادن: نمازگزار باید تکبیره الاحرام و قرائت را در حال قیام و آرامش بخواند.

* اگر رکوع را فراموش کند و بعد از قرائت به سجده برود و قبل از رسیدن به سجده یادش بیاید باید کاملا بایستد، سپس به رکوع رفته و بعد از آن سجده را به جاآورد.

*کسی که به هیچ‌وجه حتی با تکیه کردن بر عصی یا دیوار نتواند نمازِ ایستاده بخواند، باید نشسته و رو به قبله نماز بخواند و اگر نشسته هم نتواند بخواند، باید خوابیده به شانه راست  (و اگر نمی‌تواند، خوابیده به چپ) و رو به قبله نماز بخواند.

*واجب است بعد از رکوع به طور کامل بایستد و سپس به سجده برود واگر عمدا این قیام را ترک کند، نمازش باطل است.

در رکعت اول ودوم نمازهای روزانه انسان باید اول حمد وبعد از آن یک سوره کامل از قرآن (مثلا سوره توحید) را بخواند و در رکعت سوم و چهارم نماز باید فقط سوره حمد یا تسبیحات اربعه خوانده شود و احتیاط مستحب آن است که تسبیحات را سه مرتبه بخواند

*در رکعت سوم و چهارم نماز باید حمد یا تسبیحات آهسته خوانده شود. * در نماز ظهر و عصر، قرائت رکعت اول و دوم نیز باید آهسته خوانده شود.

* مردان در نماز صبح و مغرب و عشاء باید  حمد و سوره را در رکعت اول و دوم بلند بخوانند ولی بر بانوان لازم نیست.

* انسان باید نماز را یاد بگیرد و صحیح بخوانده (مثلا حروف عربی را به عربی تلفظ کند تا معنای کلمات عوض نشود) و کسی که اصلا نمی‌تواند صحیح آن را یاد بگیرد باید هرطوری که می‌تواند بخواند و بهتر است که نماز را به جماعت بخواند.

 رکوع: در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شد که دست به زانو برسد (و احتیاطا قرار دادن دست روی زانو لازم است) که به آن رکوع می‌گویند و باید ذکر گفت؛ که هر ذکری گفته شود کافیست ولی نباید کمتر از گفتن"سبحان ربی العظیم وبحمده" یا سه بار" سبحان الله" شود.

* درحال ذکر رکوع باید بدن آرام باشد و اگر قبل از آن که به مقدار رکوع خم شود و پیش از آرام شدن بدن عمدا ذکر بگوید، نمازش باطل است و اگر قبل از تمام شدن ذکر، سرش را بردارد نمازش باطل است.

* نمازگزار در سجده باید پیشانی را بر زمین و یا آنچه از زمین می‌روید ولی خوردنی و پوشیدنی نیست، مانند چوب و برگ درخت قرار دهد.

* سجده بر سنگهای معدنی قیمتی مانند طلا ونقره غلط است و بهتر است که سجده بر تربت حضرت سید الشهداء علیه السلام باشد و بعد از آن به ترتیب سجده بر خاک و سنگ و گیاه.

* کسی که نمی‌تواند پیشانی را به زمین برساند باید تا جایی که می‌تواند خم شود و مهر را بر جای بلندی گذاشته و سجده کند، ولی باید کف دست‌ها وزانوها وانگشتان پا را به طور معمول بر زمین بگذارد

* اگر نمی‌تواند خم شود؛ باید بنشیند و با سر اشاره کند ولی احتیاط مستحب است که مهر را درصورت امکان بلند کرده و بر پیشانی بگذارد.

 ترتیب: یعنی نماز را با این ترتیب انجام دهد ۱-نیت ۲-تکبیره الاحرام ۳-قرائت ۴-رکوع ۵-سجود و۶-در رکعت دوم پس از سجود تشهد بخواند و۷-دررکعت آخر پس ازتشهد سلام دهد.

 موالات: یعنی پشت سر هم بودن اجزای نماز و فاصله نیانداختن بین آنها.

 مبطلات نماز (چیزهائی که نماز را باطل می‌کنند):

• سخن گفتن
• خندیدن با صدا
• گریستن با صدا
• روی از قبله برگردان
• خوردن و آشامیدن
• بر هم زدن صورت نماز مثل پریدن به هوا و دست زدن و غیره
• کم یا زیاد کردن ارکان نماز.

سخن گفتن اگر عمدا باشد ودارای معنی باشد نماز را باطل می‌کند ولی اگر از روی فراموشی باشد باطل نمی‌شود ضمنا سرفه و عطسه نماز را باطل نمی‌کند.

* در نماز نباید به کسی سلام داد ولی اگر سلام دادند باید جوابشان را بدهید.

خندیدن: اگر با صدا باشد نماز را باطل می‌کند ولی لبخند زدن نماز را باطل نمی‌کند.

*رها کردن نمازِ واجب (یعنی شکستن نماز) حرام است مگر در حال ناچاری مثل

• حفظ جان
• حفظ مال
• جلوگیری از ضرر مالی وبدنی
• دادن بدهیِ طلبکاری که اصرار و عجله دارد

راحت‌ترین‌شیوه یادگیری نماز: راحت‌ترین روش برای یادگیری نماز این است که در نماز جماعت شرکت کنید و همان ذکرهایی که امام جماعت می خواند، بخوانید تا نماز را یاد بگیرید. یا وقتی تلویزیون بعد از اذان، نماز را پخش می‌کند با همان صدا نماز را بخوانید و تکرار کنید تا پس از مدت کوتاهی نماز را یاد بگیرید.

راحت‌ترین‌شیوه خواندن نماز: اول الله اکبر بگوئید، بعد سوره حمد و توحید را بخوانید، بعد به رکوع رفته و ۳ بار سبحان الله بگوئید. سپس دو بار به سجده رفته و در هر سجده سه بار سبحان الله بگوئید. پس از آن، بلندشده و رکعت دوم نیز حمد و توحید بخوانید و در قنوت یک صلوات بفرستید. سپس به رکوع و دو سجده رفته و در هرکدام سه بار سبحان الله بگوئید. بعد از سجده‌ها این ذکر رابگوئید «اشهد اَن لا اله الله وَحدَهُ لا شریک له و اَشهَدُ ان مُحمَّدا عَبدُهُ و رسُولُه اللهم صلِّ علی محمَّد و آلِ محمَّد. اگر نماز ۲ رکعتی بود با ذکر«السلام علیکم و رحمه الله و برکاته»، نماز را تمام کنید. و اگر ۳ یا ۴ رکعتی بود، ادامه رکعات را مانند رکعت اول بخوانید، فقط می‌توانید به جای سوره حمد و توحید، ۳ بار «سبحان الله والحمدلله ولا اله الا الله و الله اکبر» بگوئید یا فقط سوره حمد تنها را بخوانید.

 شکیات نماز:

اگر در حال انجام قسمتی از نماز شک کند که همان قسمت را انجام داده یا نه؛ باید آن را انجام دهد؛ ولی اگر شروع به انجام قسمت بعدی کرده است لازم نیست به آن شک، اعتنا کند و نماز را باید ادامه دهد ونمازش صحیح است. *اگر بعد از انجام قسمتی از نماز، در صحیح بودن آن شک‌کند، در صورتی‌که قسمت بعدی را شروع به انجام دادن کرده‌است؛ نباید به شک خود اعتناکند.

 * شک‌هایی که نماز را باطل می‌کند:

• شک در نمازهای «دورکعتی» یا «در دو رکعتِ اول» از نمازهای سه یا چهار رکعتی (قبل از سجده دوم رکعت دوم)
• اگر بین یک و بیش از یک شک کند مثلا «یک و دو» و «یک و سه» نماز باطل است
• اگر نداند چند رکعت نماز خوانده نمازش باطل است.

 شک بین سه وچهار: اگر بین سه رکعت و چهار رکعت شک کنیم باید، مبنا را بر چهار رکعت بگذاریم (با خود می‌گوییم چهار رکعت خوانده‌ایم) و نماز را تمام می‌کنیم و پس از اتمام نماز، (بدون اینکه حرفی بزنیم و یا سرمان را بر گردانیم) بلند می‌شویم، آهسته الله اکبر می‌گوییم و یک رکعت نماز احتیاط آهسته می‌خوانیم.

 طریقه خواندن نماز احتیاط: پس از گفتن الله اکبر، سوره حمد را می‌خوانیم و بدون خواندن هیچ سوره‌ی دیگری به رکوع و دو سجده می‌رویم و تشهد و سلام را می‌خوانیم.

سجده سهو:  اگر انسان، یکی از موارد زیر را انجام دهد، سجده سهو را باید بخواند تا نمازش درست شود:

• در بین نماز به طور غیر عمدی حرف بزند
• یک سجده را فراموش کند و پس از رفتن به رکوع رکعت بعدی یادش بیاید
• در نماز چهار رکعتی، شک بین چهار و پنج در حالت نشسته یا پنج و شش در حالت ایستاده، پیش آید
• سلام بیجا گفتن؛ مثلا در رکعت سوم نماز چهار رکعتی، غیر عمدی سلام دهد
• تشهد را فراموش کند.

 روش خواندن سجده سهو: پس از تمام‌شدنِ نماز، بدون حرف زدن و بدون گفتن تکبیره الاحرام به سجده می‌رویم و می‌گوییم بنابر احتیاط مستحب "بسم الله و بِالله اللهم صلِ علی محمد وآلِ محمد" سپس بر می‌گردیم و دوباره به سجده رفته و همین ذکر را می‌گوییم بعد از آن تشهد و سلام را می‌گوییم.

 مسافر:

انسان باید در سفر، نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت (شکسته) بخواند، روزه نیز نگیرد به شرط آنکه مسافرتش از هشت فرسخ (حدودا ۴۵ کیلومتر) کمتر نباشد و بیشتر از ده روز در آنجا نماند.

* اگر مسافر از جایی که نمازش تمام است (مثل وطن) ۴ فرسخ می‌رود و۴ فرسخ برمی‌گردد در این سفر هم نمازش شکسته است و روزه هم نباید بگیرد.

مواردی که در سفر نماز تمام است وروزه باید گرفته شود:

• قبل از اینکه هشت فرسخ برود از وطن خود عبور کند یا در جایی ده روز می‌ماند.
• از اول قصد نداشته به سفر هشت فرسخی برود مثل کسی که به دنبال گمشده‌ای می‌گردد.
• در بین راه از قصد سفر برگردد یعنی قبل از رسیدن به چهار فرسخ از رفتن، منصرف شود
• کسی که مقدمه شغلش مسافرت است مثل راننده ها خلبانان و… (البته در سفری که شغل اوست)
• کسی که به سفرِ حرام می‌رود مانند سفری که موجب اذیت پدر ومادر باشد.

در این مکان‌ها نماز تمام است و روزه لازم:

• در وطن (جایی که انسان برای زندگی و اقامت دائمی خود انتخاب کرده)
• جایی که می‌خواهد ده روز در آنجا بماند
• در جایی که سی روز با تردید مانده است، یعنی معلوم نبوده که می‌ماند یا می‌رود و تا سی روز به همین حالت مانده وجایی هم نرفته است در این صورت باید بعد از سی روز، نمازش را تمام بخواند.

نمازقضا:

انسان باید نمازهای واجب را در وقت معین آن بخواند واگر بدون عذری، نمازش قضا شود (یعنی در وقت اصلیِ نماز نخواند) گنهکار است و باید توبه کرده و قضای آن را نیز به جا آورد (بعد از وقتِ اصلیش، بخواند).