آموزش اخلاق برای نوجوانان و دانش آموزان

آموزش اخلاق ویژه نوجوانان و دانش آموزان

در ابتدا خلاصه نموداری کتاب اخلاق ۱ و۲ و ۳ حوزه علمیه و جزوه اخلاق حوزه دانش آموزی را در تقدیم می کنیم (بیشتر مطالب همین صفحه به صورت منسجم)

– ۹۸-۱-۳۱ خلاصه-آموزش-اخلاق۱حوزه-علمیه-

اخلاق جلد ۲ حوزه علمیه ۹۸-۲-۶

– ۹۸-۱-۳۱ خلاصه-آموزش-اخلاق۱حوزه-علمیه-

اخلاق جلد ۲ حوزه علمیه ۹۸-۲-۶

۹۸-۵-۱ خلاصه-آموزش-اخلاق۳ حوزه-علمیه-

– ۹۸-۱-۳۱ خلاصه-آموزش-اخلاق۱حوزه-علمیه-

به نام خدا

خلاصه‌ای از اخلاق

ویژه نوجوانان و جوانان

الحمدلله رب العالمین و الصلوه و اسلام علی اشرف الانبیاء و المرسلین و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین

در این جا قصد داریم نکاتی مختصر از مسائل اخلاقی را برای نوجوانان و دانش آموزان تهیه و ارائه کنیم

تذکر: بیشتر این مطالب بین اساتید اخلاق مشترکند. شما می‌توانید بعد از مطالعه این متن به استاد اخلاق خود مراجعه فرمائید. اما به دلیل سادگی و مختصر بودن این متن توصیه می‌شود ابتدا این مطالب را یاد بگیرید و سپس به کتابهای اخلاقی برای دقت بیشتر مراجعه نمائید.

Contents

اخلاق چیست؟ ۵

تعریف علم اخلاق.. ۵

نام های دیگر علم اخلاق.. ۶

کتاب های اخلاقی معروف و مهم. ۶

کتابهای قدیمی و منابع. ۶

کتابهای جدید و معاصر. ۶

اهمیت علم اخلاق.. ۷

اهمیت علم اخلاق.. ۷

اهمیت مباحث اخلاقی چیست؟ ۸

دلیل بعثت پیامبر ص پاک کردن اخلاقی و … مومنین است.. ۹

دلیل کار برای نوجوانان. ۹

احادیث (حدیث های) اخلاقی.. ۹

فضایل اخلاقی.. ۱۰

رذایل اخلاقی (بدی و پستی های اخلاقی) ۱۰

اصطلاحات اخلاقی.. ۱۰

عالمان (دانشمندان) اخلاق.. ۱۰

چگونه می توان با اخلاق شد؟ (اخلاقمان را خوب کنبم؟) ۱۰

توبه. ۱۰

پیدا کردن انگیزه و دغدغه درونی برای رشد اخلاقی.. ۱۰

یافتن استاد اخلاق خوب و توانمند. ۱۱

یافتن دوست خوب و همراه (رفیق راه). ۱۱

برنامه ریزی: ۱۱

اجرا ۱۲

محاسبه: ۱۲

تشویق و تنبیه: ۱۲

تقویت عقل و عقلانیت.. ۱۲

حضور در جمع های معنوی و اخلاقی مانند: ۱۳

بررسی و ایجاد عوامل توفیق و راه‌های ورود به عبادت.. ۱۳

تقویت اراده ۱۴

چگونه می توانیم استاد اخلاق پیدا کنیم ؟ (شرایط استاد اخلاق چیست؟) ۱۴

اساتید اخلاق معروف کنونی کدام اساتید هستند؟ ۱۶

دستور العمل های مشترک بین اساتید اخلاق کدام دستورات هستند؟ ۱۴

چگونه می توان نمازشب خوان شد؟ ۱۶

زمان و مکان جلسات عمومی درس اخلاق تهران. ۱۶

چیزهایی که برای موفقیت و شکوفایی نوجوانان لازم است.. ۱۵

آگاهی و دانستن (معرفت ) ۱۵

خودباوری.. ۱۵

ارتباط با خدا ۱۵

همنشین خوب.. ۱۵

تقویت بدن و اذایذ مشروع. ۱۵

ارزش های اخلاقی و عملی.. ۱۵

اخلاق چیست؟

راه و روش هاى رسیدن به رفتارهای خوب و دورشدن از رفتار هاى بد را علم اخلاق می گویند.

علم اخلاق: علمی است که عمل ها و صفت های خوب و بد و آثار و نتیجه های آنها را بررسی می‌کند. بحث اصلى علم اخلاق، نفس (جان و درون) انسان است، که جای عادت های خوب و بد است و باعث انجام کارهاى پسندیده و ناپسند مى‏گردد.

تعریف علم اخلاق

     علم اخلاق، علمی است که صفت های درونی خوب و بد و اعمال ورفتار متناسب با آنها را می گوید. روش به دست آوردن خوبیها وانجام کارهای نیکو و دوری از صفت های درونی بد و کارهای بد را نشان می دهد .

     

نام های دیگر علم اخلاق

نام های دیگر علم اخلاق «تهذیب اخلاق»، «تهذیب نفس» و «تزکیه نفس» است.

کتاب های اخلاقی معروف و مهم

کتاب‌های نهج البلاغه • مصباح الشریعه • جامع السعادات، معراج السعاده، اخلاق شُبّر و اخلاق ناصری از کتاب‌های مشهور در زمینه اخلاق است.

لیست چندکتاب اخلاقی دیگر تأثیرگذار؟

کتابهای قدیمی و منابع

  1. معراج السعاده: ملا احمد نراقی
  2.  جامع السعادات: ملا مهدی نراقی
  3.  اخلاق ناصری: خواجه نصیرالدین طوسی

کتابهای جدید و معاصر

  1. چهل حدیث: امام خمینی(ره)
  2. شرح جنود عقل و جهل: امام خمینی(ره)
  3. اخلاق جنسی: استاد شهید مطهری
  4. اخلاق شُبّر
  5. اخلاق عملی: آیت الله مهدوی کنی
  6. اخلاق در قرآن: آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظلّه)
  7. اخلاق اسلامی: آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظلّه)
  8. ره توشه: آیت الله مصباح یزدی
  9. پند جاوید: آیت الله مصباح یزدی
  10. اخلاق در قرآن: آیت الله مصباح یزدی
  11. اخلاق و جوان: آیت الله مظاهری
  12.  اخلاق خانواده: آیت الله مظاهری
  13. امام علی(علیه السلام) و اخلاق اسلامی: محمد دشتی
  14. اخلاق الهی: آیت الله مجتبی تهرانی
  15. آیین زندگی: احمد حسین شریفی
  16. اخلاق اسلامی: احمد و مسعود آذربایجانی

اهمیت علم اخلاق

دین اسلام برای اخلاق، اهمیت زیادی داده است. قرآن به مسائل اخلاقی توجه زیادی دارد و هدف مهم فرستادن پیامبر(ص) را اصلاح اخلاق انسان‌ها بیان کرده است. پیامبر اسلام(ص) نیز هدف از پیامبریش را کامل کردن فضیلت های (خوبی های) اخلاقی دانسته است. (ایشان فرموده اند که من برای این به پیامبری رسیدم که مکارم اخلاق را تمام و کامل کنم)

بسیاری از گناهان ریشه در بد اخلاقی و بی اخلاقی دارد و اگر اخلاق انسان ها درست و کامل شود گناهانشان کم و بلکه از بین می رود و جامعه به تکامل می رسد و تمام مشکلات انسان ها حل خواهد شد. و باعث پیشرفت آنها در همه جنبه ها می شود. چه جنبه های مادی و چه جنبه های معنوی.

اهمیت علم اخلاق

دین اسلام برای اخلاق، اهمیت زیادی داده است. قرآن به مسائل اخلاقی توجه زیادی دارد و در سوره شمس بعد از ۱۱ قسم می گوید که مطمئنا کسی که خودش را پاک کرد (با تزکیه نفس) رستگار و موفق می شود. و در جاهای دیگر قرآن هدف مهم فرستادن پیامبر(ص) را اصلاح اخلاق انسان‌ها بیان کرده است. پیامبر اسلام(ص) نیز هدف از پیامبریش را کامل کردن فضیلت های (خوبی های) اخلاقی دانسته است.  (ایشان فرموده اند که من برای این به پیامبری رسیدم که مکارم اخلاق را تمام و کامل کنم)

در حدیث دیگری پیامبر اکرم(صلی الله علیه  وآله) فضایل (خوبی های) اخلاقی را وسیله ارتباط بین خدا و بندهایش می داند و می فرماید: خداوند سبحان فضایل اخلاقی را وسیله ارتباط بین خود و بندگان قرار داد، همین بس که هر یک از شما دست به اخلاقی بزند، او را به خدا می رساند.

سفارش ائمه (علیهم السلام) به کسب مکارم اخلاق خود دلیلی بر اهمیت آن است. علی (علیه السلام) به کمیل می فرماید: » ای کمیل خانواده ات را دستور بده که در پی تحصیل صفات پسندیده باشند.

بدست آوردن اخلاق خوب قدمی است در راه پیروی از امامان و پیامبران الهی و شبیه آنان شدن و این به لطف خدا بدست می آید و باید از خود خدا خواست که اخلاق خوب را به ما بدهد. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «خداوند متعال رسولان خویش را به مکارم اخلاق مخصوص گردانید، پس شما نیز خود را مورد آزمایش قرار دهید و با انبیاء مقایسه کنید، اگر صفات حمیده را در خود یافتید، خداوند متعال را سپاس گویید و بدانید که برای شما پسندیده است و در غیر این صورت از خداوند طلب توفیق کنید و از خود میل و رغبت نشان دهید که به مکارم اخلاق برسید)

امامان ما نیز به گستردگی به مباحث اخلاقی پرداخته اند و احادیث زیادی در این رابطه فرموده اند

بسیاری از گناهان ریشه در بد اخلاقی و بی اخلاقی دارد و اگر اخلاق انسان ها درست و کامل شود گناهانشان کم و بلکه از بین می رود و جامعه به تکامل می رسد و تمام مشکلات انسان ها حل خواهد شد. و باعث پیشرفت آنها در همه جنبه ها می شود. چه جنبه های مادی و چه جنبه های معنوی.

منابع:

بقره، ۱۵۱؛ آل عمران، ۱۶۴؛ جمعه، ۲.

 

 

 

 

 

 

 

علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۹، ص۳۷۵؛ نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق ج۱۱، ص۱۸۷.

 

 

 

 

 

 

 

https://www.ziaossalehin.ir/fa/book/۲۱۰۵#

 

 

 

 

 

 

 

«جعل الله سبحانه مکارم الاخلاق صله  بینه وبین عباده فحسب احدکم ان یتمسک بخلق متصل بالله»[ میزان الحکمه، ج۳، ص۱۴۹.

 

 

 

 

 

 

 

 «یا کمیل مر اهلک ان یروحوا فی کسب المکارم. نهج البلاغه، حکمت ۲۵۷.

 

 

 

 

 

 

 

« ان الله عزوجل خص رسله بمکارم الاخلاق فامتحنوا انفسکم فان کانت فیکم فاحمدوا الله واعلموا ان ذلک من خیر و الا تکن فیکم فاسألوا الله و ارغبوا الیه فیها. بحار، ج۶۷، ص۳۷۱.

 

 

 

 

 

 

 

اهمیت مباحث اخلاقی چیست؟

اوج انسانیت آنجایی است که انسان به بزرگواریهای اخلاقی دست پیدا کند و اخلاقش دارای محاسن و کرامات شود و در این حالت است که انسان دیگر دچار ظلم کردن به دیگران و یا ظلم پذیری نمی شود و مشکلات خود و جامعه اش حل می شود. لذا پیامبر اکرم (ص) دلیل بعثت خود را از جانب خداوند همین مسئله دانسته است و فرموده:

«انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق; من تنها برای تکمیل فضائل اخلاقی مبعوث شده ام.»

۲- کنز العمال، حدیث ۵۲۱۷۵ (جلد۳، صفحه ۱۶).

در آیات قرآن نیز یکی از دلایل بعثت انبیاء را پاکسازی اخلاقی انسان ها و مومنین دانسته است و موفقیت را فقط برای کسی می داند که خودسازی اخلاقی کرده است و درباره اهمیت کار بر روی اخلاق اینگونه می فرماید:

دلیل بعثت پیامبر ص پاک کردن اخلاقی و … مومنین است

لقد من الله علی المؤمنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین (سوره آل عمران، ۱۶۴)

خداوند بر مؤمنان منت نهاد (و نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند، و آنان را پاک کند و کتاب و حکمت به آنها بیاموزد، هرچند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.

کما ارسلنا فیکم رسولا منکم یتلوا علیکم آیاتنا و یزکیکم و یعلمکم الکتاب و الحکمه و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون (سوره بقره، آیه ۱۵۱)

همان گونه (که با تغییر قبله نعمت خود را بر شما ارزانی داشتیم) رسولی از خودتان در میانتان فرستادیم، تا آیات ما را بر شما بخواند، و شما را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد، و آنچه را نمی دانستید، به شما یاد دهد.

– قد افلح من زکیها و قد خاب من دسیها (سوره شمس، آیات ۹ و ۱۰)

– مطمئنا هرکس نفس خود را پاک و تزکیه کرد، رستگار شد – و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخت، نومید و محروم گشت!

قد افلح من تزکی و ذکر اسم ربه فصلی (سوره اعلی، آیات ۱۴ و ۱۵)

مطمئنا کسی که پاکی جست (و خود را تزکیه کرد) رستگار شد – و (آن کس) نام پروردگارش را یاد کرد، سپس نماز خواند!

دلیل کار برای نوجوانان

نوجوانان با توجه به اینکه در ابتدای زندگی خود هستند و در حال شکل دادن به شخصیت و اخلاق خود در دوران نوجوانی هستند و هنوز شخصیتی در آنها شکل نگرفته تا بخواهیم ابتدا آن شخصیت بد را برطرف کنیم آنها هنوز دچار مادیات و گناهان مختلف نشده اند پس بهترین زمان برای شکل دادن مناسب به شخصیت را دارند. از طرف دیگر انسان؛ هرچه زودتر شخصیت خود را درست و نیکو کند مدت بیشتری از منافع خوش اخلاقی بهره خواهد برد لذا به نظر می رسد بایستی در این دوران به مباحث اخلاقی بپردازیم .

.إنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَالأَرضِ الخالِیَهِ ما اُلقِیَ فیها مِن شَى ءٍ قَبِلَتهُ . [ ۲

همانا ، دل جوان ، مانند زمین خالى است که هر چه در آن افکنده شود ، آن را مى پذیرد .

پیامبر خدا ، با عنایت به این اصل مهم تربیتى، در آغاز بعثت ، تلاش خود را براى دعوت جوانان به اسلام ، متمرکز کرد و نتیجه گرفت . از این رو ، به اصحاب خود نیز توصیه مى کرد که مواظب جوان ها باشند :

[ بَعَثَنى بَشیرا و نَذیرا فَحالَفَنِى الشُّبّانُ وخالَفَنِى الشُّیوخُ . [ ۳ ? .اُوصیکُم بِالشُّبّانِ خَیرا فَإِنَّهُم أرَقُّ أفئِدَهً إنَّ ا ّ

.شما را نسبت به جوانان به نیکى سفارش مى کنم ؛ چرا که آنان ، دلهاى رقیق ترى دارند . به راستى که خداوند ، مرا نویدبخش و بیم دهنده برانگیخت . آن هنگام ، جوانان با من هم پیمان شدند ، در حالى که پیران به مخالفت با من برخاستند .

.ھمچنین ، امام صادق علیه السلام ، براى تبلیغ مکتب عَلَیکَ بِالأَحداثِ ؛ فَإِنَّھُم أسرَعُ إلى کُلِّ خَیرٍ . [ ۴

.جوانان را دریاب ، که آنان به سوى هر نیکى اى پُر شتاب ترند .

احادیث (حدیث های) اخلاقی

احادیث اخلاقی بسیار زیاد است ولی از مهمترین آنها می توان احادیث زیر را نام برد:

حدیث مکارم اخلاق – حدیث معراج – حدیث جنود عقل و جهل – حدیث قرب نوافل

فضایل اخلاقی

از مهمترین فضیلت های اخلاقی می توان موارد زیر را نام برد:

صداقت (راستگویی)، تواضع (فروتنی) • قناعت (اسراف نکردن) • سخاوت (بخشندگی) • کَظمِ غَیظ (کنترل عصبانیت) • اخلاص (کار برای خدا)• حلم (صبر) • زهد (اَشرافی نبودن) • شجاعت • عفت (پاکدامنی)• انصاف (منصف بودن)• اصلاح ذات البین (آشتی دادن)

رذایل اخلاقی (بدی و پستی های اخلاقی)

تکبر (بزرگ) • حرص (زیاده‌خواهی) • حسد • دروغ • غیبت • سخن‌چینی • بخل (خسیسی) • عاق والدین (آزردن پدر و مادر)• حدیث نفس • عجب (خود بینی) • سُمعِه (ریاکاری) • قَطعِ رَحِم (قطع ارتباط با فامیل ها و کمک نکردن به آنها) • اِشاعه فَحشاء (گسترش زشتی ها)• کُفران نعمت (قدر ندانستن نعمت ها)

اصطلاحات اخلاقی

برای مطالعه و یادگیری موضوعات اخلاقی نیاز است که در ابتدا با اصطلاحات و لغت های پر کاربرد در علم اخلاق آشنا شویم تا راحت تر به مطالعه اخلاق بپردازیم. بعضی از این اصطلاحات را در زیر آورده ایم:

جهاد نفس (جنگ با بدی های درونی) • نفس لوامه (ملامت کننده درونی)• نفس اماره (تشویق کننده به گناه درونی) • نفس مطمئنه (تشویق به خوبی درونی) • محاسبه (حساب کردن کارهای خود) • مراقبه (مراقب بودن کارهای خود)  • مشارطه (شرط کردن با خود برای انجام خوبی ها و ترک بدی ها)  • گناه • درس اخلاق • استدراج (عوض شدن کم کم)

عالمان (دانشمندان) اخلاق

شناخت عالمان اخلاقی به ما کمک می کند که با مطالعه کتاب و رفتار این علما بتوانیم خود نیز مانند آنها انسان های با اخلاقی شویم. به همین دلیل در اینجا به معرفی برخی از علمای اخلاق معاصر اشاره می کنیم و توصیه می کنیم از آثار این علمای اخلاق تا حد امکان بهره ببرید.

خواجه نصیر طوسی* ملامهدی نراقی • ملا احمد نراقی • سید علی قاضی • میرزا جواد آقا ملکی تبریزی*  امام خمینی (ره)* استاد مطهری* آیت الله سید رضا بهاءالدینی • آیت الله سید عبدالحسین دستغیب • آیت الله محمدتقی بهجت* آیت الله حق شناس* آیت الله مظاهری* آیت الله جوادی آملی* آیت الله مصباح یزدی* آیت الله مجتبی تهرانی* آیت الله جاودان* آیت الله صدیقی* آیت الله فاطمی نیا

البته اساتید اخلاقی دیگری هم در شهر مقدس قم حضور دارند که می توانید با بررسی های بیشتر با آنها آشنا شوید. ما سعی کردیم مهمترین این اساتید را معرفی کنیم

چگونه می توان با اخلاق شد؟ (اخلاقمان را خوب کنیم؟)

برای بهتر شدن اخلاقمان راه های زیادی را پیشنهاد داده اند

توبه

در ابتدا باید از کم کاریهای خود در انجام واجب ها و به خاطر گناهانی که کرده ایم توبه کنیم. تا مشکلات و موانعی که به خاطر گناهان برایمان ایجاد شده و توفیق کار خوب از ما گرفته شده است حل شود. همچنین  باعث نگاه ویژه خداوند به ما گردد و راه را برای رسیدن به هدف برایمان هموار کند.

برای توبه روش هاو درجه های مختلفی وجود دارد که در اینجا از راحت ترین به سخت ترین روش گفته می شود. طبیعتا هرچه توبه کاملتر و سخت تر باشد گناهان بیشتری را پاک می کند و انسان را بیشتر به خدا نزدیک می کند.

  1. از گناهان پشیمان شده و آنها را ترک کنیم
  2. استغفرالله (خدایا ببخش) بگوییم (حداقل یکی و بهتر است ۷۰ بار به بالا گفته شود)
  3. گناهان را جبران کنیم (مثلا اگر نمازمان قضا شده آن را بخوانیم و اگر روزه قضا داریم آن را بگیریم و اگر مردم آزاری کرده ایم از آنها حلالیت بطلبیم و با خوبی کردن و … جبران کنیم
  4. غسل توبه کردن (مانند غسل های دیگر است فقط نیت غسل توبه می کنیم)
  5. دو رکعت یا بیشتر نماز بخوانیم و از خدا طلب بخشش کنیم
  6. دعاهای توبه کنندگان را از مفاتیح و صحیفه سجادیه بخوانیم
  7. قرآن بخوانیم
  8. جریمه کردن خود خصوصا با جریمه هایی که متناسب با همان گناهان بوده و بتواند گناه را بهتر پاک کند. مثلا اگر با چشم گناه کرده ایم با همان چشم یک جزء قرآن بخوانیم و اگر با گوش گناه کرده ایم با گوش ثواب کنیم و …
  9. زیارت امام رضا علیه السلام یا حضرت معصومه (سلام الله علیها) یا زیارت امامزاده ها برویم و با توسل از آنها و توبه در حرم آنها از خدا بخواهیم که ما را ببخشد
  10. زیارت شهدا و اهل قبور برویم و در آنجا به یاد مرگ و بعد از مرگ بیفتیم و با انگیزه بیشتری از خدا طلب آمرزش و بخشش کنیم
  11. به پدر و مادر و خواهرو برادر (بستگان و نزدیکان) کمک کنیم
  12. به مردم کمک کنیم

پیدا کردن انگیزه و دغدغه درونی برای رشد اخلاقی

(به آن یقضه هم می گویند). یعنی اول باید از خواب غقلت بیدار شد و انگیزه و اراده کافی برای خودسازی و رشد اخلاقی را در خود ایجاد کرد. برای این کار معمولا اساتید اخلاق (در کتابها یا جلسات سخنرانی خود) به تشویق شاگردان برای رسیدن به منافع خودسازی و هشدار ضررهای بی توجهی به اخلاقیات می پردازند.

ما خود نیز از راه های زیر می توانیم برای بیداری و ایجاد انگیزه و تقویت اراده خودمان استفاده کنیم:

  1. در کلاس های اخلاق شرکت کنیم
  2. کتاب های اخلاق علمای بزرگ را بخوانیم
  3. زندگی نامه شهدا و انسان های بزرگ و خودساخته را بخوانیم
  4. احادیث اخلاقی اهل بیت علیهم السلام را بخوانیم
  5. در جلسات معنوی مانند: جلسه قرآن، ادعیه و روضه خوانی شرکت کنیم
  6. صوت جلسات اخلاقی اساتید بزرگ را پیدا کرده و روزانه به آنهاگوش دهیم. مانند صوت جلسات اخلاقی حاج آقا مجتهدی، حاج آقا حق شناس، آیت الله مجتبی تهرانی، آیت الله بهجت، امام خمینی (ره)، شرح حدیث اخلاقی مقام معظم رهبری (مدظله) و …

یافتن استاد اخلاق خوب و توانمند.

استاد خوب می تواند با روش های مختلف ما را رشد دهد.

  1. راهنمایی علمی
  2. ارائه راه کارها و میانبرهای عملی و تجربی موفقیت
  3. الگوی عملی بودن خودش (که چگونه عملا مراعات اخلاقیات را می کند)
  4. با دعا کردن برای شاگردانش
  5. از روش های معنوی باعث تقویت اراده و معنویت و… در شاگردانش می شود
    مسأله استاد خوب آنقدر مهم و تاثیر گذار است که به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای پیشرفت اخلاقی مطرح است به طوری که بعضا می گویند که اگر نیمی از عمر خود را هم برای یافتن استاد خوب صرف کنید ارزشش را دارد و با وجود استاد خوب از زمان کمتر باقی مانده نیز به راحتی می توانید به هدف خود یعنی رشد اخلاقی و تکامل اخلاقی برسید

یافتن دوست خوب و همراه (رفیق راه).

همانطور که هم نشینی با گل، ناخواسته باعث خوشبویی انسان می شود دوست خوب هم ناخواسته انسان را رشد می دهد.

در انتخاب دوست باید سعی کنیم موارد زیر را رعایت کنیم

دوستمان دغدغه دینی داشته باشد

واجبات را رعایت کند

حرام ها را انجام ندهد

اهل نماز جماعت باشد

دوستی او ما را به یاد خدا بیندازد

دوستی او باعث بهتر شدن اخلاق ما شود

سه بار او را آزمایش کنیم که آیا عصبانی می شود یا نه و رفتار او در عصبانیت چگونه است

برنامه ریزی برای رشد و ارتقاء اخلاقی:

در مرحله برنامه ریزی باید نکاتی رعایت گردد

  1. اولویت ها در آن رعایت شود. یعنی اول از کارهای مهمتر شروع کنیم. مهمترین کار این است که اولا گناه نکنیم. برای همین باید ابتدا گناهان را بشناسیم و آنها را ترک کنیم و این با خواندن رساله و کتابهای اخلاقی بدست می آید. پس ابتدا به شناخت و انجام ندادن حرام ها و انجام واجبات بپردازیم سپس بعد به انجام ندادن مکروهات و انجام مستحبات بپردازیم.
  2. گام به گام پیش برویم. یعنی اگر ده تا گناه را روزانه مرتکب می شویم معمولا نمی توان یکباره همه آنها را ترک کرد و یک شبه آدم خوبی شد. چون توان و اراده ما معمولا آنقدر قوی نیست. پس بهتر است که هر دوره زمانی (معمولا چهل روز) یک یا دو گناه را ترک کنیم و یکی دو کار واجب را شروع به انجام کنیم. پس از تمام شدن یک دوره، شروع به انجام دوره بعدی کنیم.
  3. تا جایی که ممکن است از آسان به سخت شروع کنیم تا برایمان زدگی و خستگی از انجام این امور پیش نیاید
  4. برنامه هایمان را مکتوب کنیم. نوشتن برنامه معمولا باعث اجرای بهتر و دقیق تر کار می شود.
  5. با اساتید اخلاق و یا حداقل با علمای مشورت کنیم (دارای تحصیلات بالای حوزوی و سن بیش از ۴۰ سال)

اجرای برنامه ریزی های اخلاقی

بعد از برنامه ریزی باید آن را اجرا کنیم و تلاش و دقت در درست اجراشدن آن داشته باشیم

  1. از روش ها و وسایلی برای یادآوری برنامه ها و اجرای درست آن بهره بیریم. مانند اراده کردن، قول دادن به خودمان، زنگ یاد آوری. نوشتن در مکانی قابل رویت و …
  2. دوستی که آنها را یاد آوری کند.
  3. ادعیه و معنویت (برخی دعاها کمک می کند که کمتر اشتباه کنیم و در اجرای درست برنامه ها موفقشویم مانند خواندن آیت الکرسی و آیه هایی که اسم اعظم خدا در آنهاست که در مفاتیح به آنها اشاره شده است)

محاسبه اعمال و رفتارهای اخلاقی:

پس از اجرا کردن میزان اجرا شدن و کیفیت اجرای آن را محاسبه کنیم

  1. زمان مناسبی برای محاسبه عملکرد داشته باشیم مثلا آخر شب
  2. دفترچه مناسبی برای نوشتن نتایج داشته باشیم
  3. جدول محاسباتی داشته باشیم
  4. نتایج و تجربیات را مکتوب کنیم

تشویق و تنبیه خود برای رشد بیشتر اخلاقی:

اگر برنامه ریزیمان خوب اجرا شده بود، خودمان را تشویق کنیم و اگر بد اجرا شده بود برای خود  جریمه ای در نظر بگیریم این کار باعث می شود پیشرفت بیشتر و بهتری داشته باشیم و زودتر به موفقیت برسیم

  1. تشویقات را ابتدا از مادیات شروع کنیم و در ادامه با تشویق های معنوی خود را تشویق کنیم
  2. تنبیهات هم ابتدا مادی باشد مثلا می توان از تنبیهات ورزشی استفاده کرد
  3. تنبیهات مادی ـ معنوی مثل صدقه دادن هم خوب است
  4. تنبیهات معنوی مانند روزه گرفتن و خواندن نماز یا قرآن یا ادعیه و…

تقویت عقل و عقلانیت موجب موفقیت اخلاقی می شود

  1. سعی کنیم در انجام تمامی کارها اول فکر کنیم و عاقلانه عمل کنیم
  2. عقلمان را با هم نشینی کنار عاقلان، بیشتر کنیم
  3. گناه و بدی نکنیم
  4. واجبات و خوبیها را انجام دهیم
  5. با مطالعه و خواندن ریاضیات و منطق، عقل خود را قوی کنیم

حضور در جمع های معنوی و اخلاقی مانند:

  1. زیارتگاه ها
  2. مسجد ها
  3. هیئت ها
  4. جلسات قرآن
  5. مجالس دعا
  6. کلاس های اخلاق
  7. نماز جمعه
  8. اعتکاف
  9. پیاده روی اربعین و …
  1. خواندن کتاب های اخلاق
  2. خواندن کتاب سیره (زندگی) ائمه، علما، شهدا و عرفا
  1. تقویت عوامل توفیق و روزی باعث موفقیت در رشد اخلاقی می شود

     

     

     

     

    1. رزق حلال
    2. پرهیز از پرحرفی و بیهوده گویی
    3. کمک گرفتن از روزه (پرخوری نکردن)
    4. کمک گرفتن از عبادات مانند نماز و ذکر و… برای رشد اخلاقی
    5. زیارت اهل بیت علیهم السلام، خواندن کتابهای ایشان خصوصا احادیث ایشان
    6. زیارت امامزادگان و اهل قبور
    7. خواندن قرآن و استعانت از آن
    8. پاک کردن فکر با فکرهای مثبت و عدم بدبینی به دیگران
    9. کنترل نگاه و گوش خصوصا پرهیز از دیدن فیلم ها و عکس های بد
    10. استعانت (کمک خواستن) از امام زمان (عج) و دعا برای ایشان خصوصا برای تعجیل فرجشان

بررسی و ایجاد عوامل توفیق و راه‌های ورود به عبادت

از جمله این عوامل می‌توان به این موارد اشاره کرد: عدالت و توازن در اعمال، تحصیل علم، عمل به وظایف و کسب حلال، نیت خیر، حضور در اماکن متبرکه، شرکت در مجالس قرآن و اهل‌بیت (ع) و توسل به ایشان و شفیع قراردادن ایشان.

تضرع و خواستن از خدا و اینکه بدانیم فقط به خواست خدا می‌توان توفیق عبادت پیدا کرد و متضرعانه از خدا بخواهیم این خواستن، توفیق را به ما عنایت کند و در همه حال به او توکل کنیم نه اینکه به نفس خود اعتماد کنیم.

توبه و ترک محرمات، ادای واجبات، رفع حق‌الله و حق‌الناس‌هایی که بر عهده ما وجود دارد ایجاد توفیق می‌کند و رفع سلب توفیق می‌نماید.

از دیگر عوامل توفیق سعی در کسب حلال است.

یکی دیگر از عوامل توفیق سعی در حل مشکلات مردم است.

بایستی این عوامل به افراد تذکر داده شود تا جهت نیل به هدف نهایی از این عوامل بهره ببرند تا مسیر رسیدن به هدف آسان‌تر و مطمئن‌تر گردد. ان شاء الله تعالی.

تقویت اراده

  • پرهیز از خواب و تنبلی زیاد (با ورزش و کارهای مفید اراده قوی شده و خواب کم می شود)
  • داشتن خلوت و زمانی برای انس با خدا و فکر کردن

چگونه می توانیم استاد اخلاق پیدا کنیم ؟ (شرایط استاد اخلاق چیست؟)

دستور العمل های مشترک بین اساتید اخلاق کدام دستورات هستند؟

انگیزه و اراده

توبه

مطالعه و شناختن خوبی ها و بدی ها

جبران بدی ها و انجام خوبی هایی که قضا شده

کم گویی

عبادت های مستحب

قرآن خواندن

غسل

زیارت

مشارطه، مراقبه و معاقبه

داشتن استاد قوی و دوست خوب (رفیق راه)

چیزهایی که برای موفقیت و شکوفایی نوجوانان لازم است

آگاهی و دانستن (معرفت )

باید بدانیم که هیچ کاری و حرکتی بدون شناختن و دانستن ممکن نیست مثلا اگر ندانیم که مسیر رفتن به شمال از کجاست نمی توانیم به شمال برویم و ممکن است از جنوب سر درآوریم.

یا اگر ندانیم چگونه کاری را باید انجام داد هیچ وقت نمی توانیم آن کار را انجام دهیم.

ضمنا باید بدانیم که

.عَبدى! أطِعنى أجعَلکَ مَثَلى . [ ۲

.بنده ام ! مرا اطاعت کن تا تو را مَثَل (نماینده) خود گردانم .

خودباوری

ارتباط با خدا

همنشین خوب

تقویت بدن و اذایذ مشروع

ارزش های اخلاقی و عملی

چگونه می توان نمازشب خوان شد؟

اساتید اخلاق معروف کنونی کدام اساتید هستند؟

زمان و مکان جلسات عمومی درس اخلاق تهران

شایان ذکر است در این جستار، جلساتی معرفی شدند که حضور در آنها برای عموم مردم آزاد و بلامانع است. ذکر این نکته خالی از لطف نیست هر هفته دست کم یک مرتبه در مدارس علمیه، درس اخلاق برگزار می شود  اما از آن رو که حضور در برخی از آنها با ممانعت مواجه است و یا به سختی صورت می پذیرد از ذکر آنان اجتناب شده است

آیت الله سید محمد حسین مرتضوی لنگرودی: جلسات هفتگی درس اخلاق آیت الله سید محمد حسین مرتضوی لنگرودی، مجتهد عظیم الشأن چهارشنبه هر هفته از ساعت ۸ و ۲۰ دقیقه تا ۸ و ۵۰ دقیقه در بیت ایشان واقع در میدان قیام، نرسیده به پل ری، کوچه صادقی برگزار می شود. متدینین وشیعیان آل الله برای کسب اطلاعات بیشتر و حضور در این کلاس اخلاق حقیقی و بهره مندی از این مجتهد عالی مقام و عارف مبرز با شماره های ۰۲۱۳۳۷۰۵۱۷۲ یا ۰۲۱۳۳۱۳۷۱۹۴ تماس حاصل نمایند.

آیت الله محمد ضیاءآبادی: جلسات ثابت درس اخلاق ایشان، هر هفته دوشنبه‌ شب، بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء  در مسجد علی بن حسین ‌(ع) واقع در میدان قدس، خیابان دربند، خیابان شهید زمانی، کوچه شهید شفیعی برقرار است .اطلاعات به روز شده زمان دقیقِ جلسات مناسبتی و ثابت این استاد تمام اخلاق را می‌توانید در سایت سفیر هدایت به نشانی  www.safirehedayat.com  مشاهده کنید. آیت الله محمد ضیاءآبادی هر شب در مسجد علی بن حسین(ع) دربند به اقامه نماز مغرب و عشاء پرداخته و نیم ساعتی سخنرانی دارند.

آیت الله ضیاء الدین نجفی تهرانی: دروس اخلاقی و معرفتی نماینده مقام معظم رهبری در شرق تهران، مؤسس و مسئول مدرسه علمیه نبی اکرم، دوشنبه ها بعد از نماز مغرب و عشاء برگزار می شود. طلاب، فضلا و متدینین برای حضور در این سلسه دروس اخلاقی و معرفتی می توانند به آدرس تهران، خیابان پیروزی، خیابان نبرد، میدان دوم نبی اکرم (ص)، مسجد جامع نبی اکرم شرق تهران مراجعه کنند و برای کسب اطلاعات بیشتر می توانند با شماره ۰۹۱۲۱۳۰۳۸۲۶ تماس حاصل نمایند.

آیت الله سید عبدالجواد علم الهدی: آیت الله سید عبدالجوا علم الهدی تولیت مدرسه علمیه امام القائم (عج) شنبه ها سخنرانی اخلاقی دارند. دفتر این عالم جلیل القدر همه روزه حتی در ایام تعطیل به جز صبح های جمعه، صبح ها از ۹ و ۳۰ دقیقه صبح تا یک ساعت پس از اذان ظهر و بعداظهرها از ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه تا ۲۱ باز می باشد. دفتر ایشان در بلوار قیام، ابتدای خیابان مشهدی رحیم شمالی قرار دارد. علاقه مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانند با شماره ۳۳۵۵۶۴۶۲ تماس بگیرند.

آیت الله محمد صادق حائری شیرازی: عضو مجلس خبرگان رهبری، سه شنبه ها بعد از نماز ظهر و عصر در مسجد سید عزیزالله بازار بزرگ تهران (نزدیک نزدیک چهارسوق کوچک و بزرگ)، درس اخلاق دارند. مردم برای اطلاع از برنامه های ایشان می توانند به پایگاه اطلاع رسانی ایشان به نشانی http://haerishirazi.ir مراجعه نمایند.

آیت الله مرتضی تهرانی: امام جماعت مسجد میرزا موسی بازار، هر هفته شبهای جمعه درس اخلاق دارند؛ که نزدیکان ایشان، به دلایلی از ذکر آدرس آن اجتناب مینمایند. لذا برای حضور در این جلسه درس اخلاق که حتماً مفید و معنوی خواهد بود، میتوانید برای نماز ظهر و عصر به مسجد میرزا موسی بازار واقع در بافت اصلی بازار تهران، بعد از تقاطع ناصرخسرو، نرسیده به چهارراه سیروس، کوچه نوروز خان مراجعه نمایید و به این طریق، آدرس را پیدا نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به پایگاه اطلاع رسانی این فقیه به نشانی http://ommeabiha.ir مراجعه نمایید.

آیت الله موحدی کرمانی: درس اخلاق امام جمعه موقت تهران در مسجد امام حسن(ع) بلوار ارتش، شهرک شهید، محلاتی، خیابان آزادگان برگزار میوشد.

آیت الله محمودی گلپایگانی: درس اخلاق نماینده ولی فقیه و امام جمعه و تولیت حوزه علمیه ورامین چهارشنبه ها در مسجد فاطمه الزهرا (س) واقع در بلوار فردوس، خیابان ابراهیمی جنوبی، کوچه١٢، پلاک ۵ برگزار می شود.

آیت الله مهدی احدی: استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس مرکز تحقیقاتی جواد الائمه (ع) هر هفته پنجشنبه ها بعد از نماز مغرب و عشاء در حسینیه دستجردی های تهران درس اخلاق دارند. علاقه مندان برای استفاده از درس اخلاق رئیس مرکز تحقیقاتی جواد الائمه (ع) میتوانند به آدرس خیابان پیروزی، خیابان مقداد، پایینتر از فلکه اول، کوچه شهید سعیدی زاده،  حسینیه دستجردی های تهران مراجعه نمایند و اطلاعات بیشتر را از پایگاه اطلاع رسانی http://www.emamjavad.com/ کسب نمایند.

آیت الله محسن حبیبی: آیت الله محسن حبیبی تولیت حوزه علمیه آیت الله مجتهدی شنبه ها ساعت ۱۱ در این حوزه سخنرانی می کند.  حوزه علمیه آیت الله مجتهدی در خیابان مولوی، کوچه شهید موسوی کیانی، کوچه مسجد آقا قرار دارد. مدرسه آقای مجتهدی جزو معدود مدارسی است که همه روزه درس اخلاق دارد. به منظور دریافت اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های ۳۳۵۶۹۷۹۷ و ۳۳۵۶۴۰۲۴ تماس بگیرید.

حجت الاسلام و المسملین محمد علی جاودان: حجت الاسلام و المسلمین محمد علی جاودان دو برنامه سخنرانی هفتگی دارند:

چهارشنبه ها: استاد مبرز اخلاق حوزه تهران، روزهای چهارشنبه، یک ساعت و نیم قبل از نماز مغرب و عشاء، در حسینیه شیخ مرتضی زاهد واقع در خیابان شهیدمصطفی خمینی، قبل از چهارراه مولوی، کوچه شهید بالاگر،  بن بست شهید صادقی،  پلاک ۱۴ به ایراد سخن می پردازند.

پنج شنبه ها: ایشان در این روز در دبیرستان سادات موسوی واقع در خیابان ۱۷ شهریور، پس از زیرگذر امیرکبیر، نرسیده به میدان شهدا سخنرانی دارند.

حجت الاسلام و المسلمین سید علی اصغر هاشمی علیاء. درس اخلاق تولیت حوزه علمیه حضرت قام (عج) صبح هر چهاشنبه در این مدرسه برگزار میشود. متدینین برای حضور در این درس می توانند به آدرس شریعتی، خیابان برادران سلیمانی (حکمت)، پائین تر از میدان چیذر (میدان اندرزگو) مراجعه نمایند.

حجت الاسلام و المسلمین سید محمد باقر میردامادی: نماینده آیت الله نوری همدانی در تهران و مدیر مدرسه علمیه حاج ابوالفتح، هر هفته بعد از نماز مغرب و عشاء در  مسجد امام رضا (ع) واقع در میدان خراسان، اتابک، خیابان نفیس (شهید ناصری) درس اخلاق دارند.

حجت الاسلام و المسملین سید محمد باقر علوی تهرانی: درس اخلاق استاد برجسته حوزه علمیه هر هفته در حسینیه جلـوه خ وحدت اسلامی، روبروی پارک شهر، کوچه زهره کرمانی برگزار می شود. متدینین برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانند به سایت www.FARES.ir مراجعه نموده و یا با شماره ۳۲ ۹۲ ۶۶  تماس حاصل نمایند.

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی آقاتهرانی: درس اخلاق استاد حوزه و نماینده مجلس شورای اسلامی برگزار هر هفته سه شنبه ها در مسجد حاج حسن واقع در خیابان وحدت، خیابان بشری برگزار می شود.

حجت الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی: درس اخلاق امام جمعه موقت تهران و مسئول حوزه علمیه امام خمینی (ره) در مسجد جامع ازگل واقع در  شمیران، جاده لشگرک، نرسیده به شهرک شهید محلاتی، ازگل برگزار میشود علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانند به نشانی http://sadighi.ir/ مراجعه کنند.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر روح الله قرهی: مؤسس و مسئول مدرسه علمیه امام مهدی (عج) هر هفته ۴ شنبه ها بعد از نماز مغرب و عشاء در مهدیه القائم المنتظر واقع تهران، تهرانپارس، شهرک حکیمیه، والفجر، انتهای بلوار نور، جنب پارک ساحل، در درس اخلاق دارند. علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانند با شماره های مهدیه القائم المنتظر(عج)، ۷۷۰۰۵۰۰۰ یا ۷۷۰۰۶۰۰۰ و یا ۷۷۰۰۷۰۰۰ تماس حاصل نمایند. یا اینکه اطلاعات دقیقتر را در سایت http://emammahdy.com/ مشاهده کنند.

حجت الاسلام و المسلمین امجد: جلسات اخلاق این استاد حوزه در حسینیه کوهسار تهران واقع درتهران، انتهای بزرگراه نیایش، بعد از میدان اول شهران، بلوار کوهسار، بعد از مجتمع OPG باغ پردیس، کوچه باغ میر، پلاک ۶ و یا مدرسه روشنگر واقع درتهران، یادگارامام جنوب، ایوانک غربی، گل افشان برگزار میوشد. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید پیامک خالی به شماره ۳۰۰۰۹۰۱۶۹۰۰۶۱۱ بفرستید و یا اینکه :http://www.ayatollahamjad.blogfa.com مراجعه کنند

از تمامی مردم متدین و شیعیان آل الله که در این دروس اخلاق حضور می یابند التماس دعای خیر داریم.

منبع:http://sahebkhabar.ir/news/3392621/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86

۱۶-

دیف

نام استاد

زمان

مکان

۱

«آیت‌‌الله کاظم رجبی صدیقی» امام جمعه موقت شهر تهران

دوشنبه‌ها بعد از نماز مغرب و عشاء

مسجد جامع ازگل، ازگل خیابان شهید ازگلی، کوچه شهید طلوعی

۲

آیت‌‌الله سیدمحمدباقر علوی تهرانی

دوشنبه و پنج‌شنبه هر هفته از ساعت ۱۸:۳۰(زمان متغیر است)

مسجد امیر(ع)،  خیابان کارگرشمالی، مقابل پمپ بنزین، سالن اجتماعات طبقه دوم

۳

آیت‌الله سیدعبدالله فاطمی‌نیا

سه‌شنبه‌ها قبل از نماز جماعت مغرب و عشاء ساعت ۱۸

مسجد جامع ازگل، ازگل خیابان شهید ازگلی، کوچه شهید طلوعی

۴

«آیت‌الله روح‌الله قرهی» مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج)

چهارشنبه‌‌ها  بعد از نماز مغرب و عشا

مهدیه القائم المنتظر، شهرک حکیمیه خیابان والفجر، انتهای بلوار نور جنب پارک ساحل

۵

«آیت‌الله سیدعلی‌اصغر هاشمی» علیاء تولیت حوزه علمیه حضرت قائم(عج)

شنبه‌ها از ساعت ۱۰ تا ۱۱

حوزه علمیه حضرت قائم(عج)، شریعتی، خیابان برادران سلیمانی (حکمت)، پائین تر از میدان چیذر (میدان اندرزگو)

۶

آیت‌الله محمدعلی جاودان

چهارشنبه‌ها ۴۵ دقیقه قبل از اذان مغرب

حسینیه شیخ مرتضی زاهد، خیابان شهیدمصطفی خمینی، قبل از چهارراه مولوی، کوچه شهید بالاگر، بن‌بست شهید صادقی، پلاک ۱۴

شب‌های جمعه(از ۲۶ فروردین ماه به مدت سه ماه) از ساعت ۱۹

دبیرستان سادات موسوی، خیابان ۱۷ شهریور، پس از زیرگذر امیرکبیر، نرسیده به میدان شهدا

۷

«آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی» امام جمعه موقت تهران

دوشنبه‌ها بعد از نماز مغرب و عشاء

مسجد امام حسن(ع) بلوار ارتش، شهرک شهید محلاتی، خیابان آزادگان

۸

آیت‌الله ضیاء‌الدین نجفی تهرانی

فعلا به دلیل کسالت دروس اخلاق این دو استاد اخلاق برگزار نمی‌شود.

۹

آیت‌الله محمد ضیاءآبادی

 

منبع: فارس

تهیه شده در حوزه دانش آموزی www.hodun.ir

نیاز انسان به اخلاق، مجله خُلُق، مهر و آبان ۱۳۸۶ – شماره ۱

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بقره، ۱۵۱؛ آل عمران، ۱۶۴؛ جمعه، ۲.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۹، ص۳۷۵؛ نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق ج۱۱، ص۱۸۷.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

https://www.ziaossalehin.ir/fa/book/۲۱۰۵#

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منبع : اخلاق در قرآن ج اول , مکارم شیرازی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع أَیُّ الْعِبَادَهِ أَفْضَلُ فَقَالَ مَا مِنْ شَیْ‌ءٍ أَفْضَلَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَنْ یُسْئَلَ وَ یُطْلَبَ مِمَّا عِنْدَهُ وَ مَا أَحَدٌ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ یَسْتَکْبِرُ عَنْ عِبَادَتِهِ وَ لَا یَسْأَلُ مَا عِنْدَهُ (الکافی (ط – الإسلامیه)؛ ج‌۲، ص: ۴۶۶)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

امام صادق (ع) به نقل از رَسُولُ اللَّهِ (ص) می‌فرمایند: الْعِبَادَهُ سَبْعُونَ جُزْءاً وَ أَفْضَلُهَا جُزْءاً طَلَبُ الْحَلَالِ (معانی الأخبار، ص: ۳۶۷‌ و به همین مضمون از الکافی (ط – الإسلامیه)؛ ج‌۵، ص: ۷۸) عبادت ۷۰ جزء دارد و با فضیلت‌ترین جزء آن طلب حلال است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رُوِّینَا أَنَّ عَابِدَ بَنِی إِسْرَائِیلَ کَانَ إِذَا بَلَغَ الْغَایَهَ فِی الْعِبَادَهِ صَارَ مَشَّاءً فِی حَوَائِجِ النَّاسِ عَانِیاً بِمَا یُصْلِحُهُمْ. الکافی (ط – الإسلامیه)؛ ج‌۲، ص: ۱۹۹

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ما من حرکه الا و انت محتاج فیها الی معرفه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ی یا کتاب قلب سلیم و گناهان کبیره شهید دستغیب  مراجعه نمائید. البته مهمترین کتاب های اخلاقی، کتاب معراج السعاده ملا احمد نراقی و کتاب اخلاق ناصری می باشد اما معمولا متن و نوشتار این کتاب ها برای دانش آموزان مشکل است که بایستی ویرایش های جدید آن تهیه شود که مناسب حال دانش آموزان است باشد.

کتاب معراج السعاده توسط حوزه علمیه خواهران و حوزه دانشجویی بازنویسی و ساده سازی شده است که می توانید از آنها استفاده کنید

کتاب های اخلاقی دیگری نیز همچون چهل حدیث و آداب الصلواه امام خمینی (ره) و … وجود دارد که همگی همین مشکل سختی متن را دارند.

لیست کتابهای اخلاقی

جهت دانلود کتابهای اخلاقی روی نام آنها کلیک کنید (بیشتر کتابها امکان دانلود دارند)

 

گناهان کبیره؛ شهید دستغیب (بخش‌های منتخب ج۱)

گناهان کبیره؛ شهیددستغیب (بخش‌های منتخب ج۲)

مفاتیح الحیات؛ آیت الله جوادی آملی (بخش های منتخب)

اخلاق اسلامی ۱ (کتاب حوزه علمیه ویژه دوره متوسطه)

درسنامه علم اخلاق اسلامی۱ (معراج السعاده؛ مرحوم نراقی) (از منابع حوزه دانشجویی)

اخلاق اسلامی ۲ (کتاب حوزه علمیه ویژه دوره متوسطه) / منیه المرید؛ شهید ثانی

درسنامه علم اخلاق اسلامی۲ (معراج السعاده؛ مرحوم نراقی) (از منابع حوزه دانشجویی)

اخلاق اسلامی ۳ (کتاب حوزه علمیه ویژه دوره متوسطه)

درسنامه علم اخلاق اسلامی ۳ (معراج السعاده؛ مرحوم نراقی) (از منابع حوزه دانشجویی)

 

کتاب دیگر در همین شیوه، «به خود آ»؛ جواد محدثی (بازنویسی چهل حدیث امام به شیوه روان و قابل فهم) است که می‌توان به صلاحدید مدیریت به جای کتاب مذکور مورد استفاده قرار گیرید.

 

ان شاءالله در آینده نزدیک خلاصه ای از مباحث اخلاقیی را ارائه خواهیم نمود.

 

جدول های اخلاقی

 

 

 

 

 

فهرست

مباحث مقدماتی.. ۴

تعریف اخلاق و آداب.. ۴

فرق ادب و اخلاق. ۴

جایگاه اخلاق و آداب در منظومه معارف اسلامی.. ۴

آموزه های دینی اسلام سه بخش زیر می باشد که یکی از آنها اخلاق است.. ۴

اهمیت اخلاق. ۴

اقسام آداب اسلامی.. ۴

فردی.. ۴

اجتماعی.. ۴

بندگی.. ۴

بندگی.. ۴

نماز ۴

روزه ۴

قرآن. ۵

مبنای بندگی.. ۵

در فارسی عبودیت و در عربی خضوع و تذلل است.. ۵

نماز ۵

جایگاه و اهمیت نماز ۵

آثار نماز ۵

آداب نماز ۵

روزه ۵

اهمیت روزه داری.. ۵

آثار روزه داری.. ۵

آداب ماه مبارک رمضان. ۶

آداب افطار ۶

قرآن کریم. ۶

بهترین راه حل برای از بین بردن زنگار دل های مرده گوش دادن به صحبت های خالق مهربان است.. ۶

جایگاه و عظمت قرآن. ۶

معجزه الهی و بزرگ پیامبر اکرم (ص) که مهمترین ویژگی هایش : ۶

آثار تلاوت و انس با قرآن. ۶

آداب تلاوت قرآن. ۶

دعا ۶

حقیقت دعا و جایگاه آن  : ۶

آثار دعا ۶

آداب ظاهری دعا ۷

آداب درونی دعا ۷

مسجد. ۷

جایگاه مسجد : ۷

اهمیت مسجد. ۷

آثار حضور در مسجد (اخروی ) ۷

آثار ( معنوی )  حضور در مسج. ۸

آداب مسجد. ۸

زیارت و توسل. ۸

جایگاه زیارت و توسل در معارف اسلامی : ۸

آثار زیارت و توسل : ۸

آداب توسل و زیارت : ۸

نمودارها ۹

 

 

مباحث مقدماتی

تعریف اخلاق و آداب

واژه خلق یا خلق جمعش اخلاق / ادب یعنی دعا فرا خواندن است

خلق و خلق اولی در صفات ظاهری دومی در صفات باطنی

ادب / ابراز اخلاق پسندیده بصورت نیکو است

اخلاق یعنی ملکات یا صفات نفسانی که باعث انجام کار با سهولت وبدون نیاز به تفکر و اندیشه انسان می شود

فرق ادب و اخلاق

  اخلاق، صفات نفسانی است آداب رفتار ظاهری

 اخلاق اعم از (شامل) فضیله (خوب) و رذیله (بد) است ولی آداب فقط فضیله است

جایگاه اخلاق و آداب در منظومه معارف اسلامی

 آموزه های دینی اسلام سه بخش زیر می باشد که یکی از آنها اخلاق است

عقاید

اخلاق

احکام

اهمیت اخلاق

نماد ظاهر اسلامی است 

رشد ارزشهای انسانی انسان است

ارتباط با آرمان های هر هدفی آدابی دارد

تاثیر باطن در ظاهر انسان که حالات ظاهری انعکاس ویژگی های درونی است

بواسطه رعایت اخلاق حداکثر فایده ای که می شود را از دین می بریم  

اقسام آداب اسلامی

فردی

اجتماعی

عام / زندگی جاری ( سلام کردن)

 خاص / روابط خاص خانواده

بندگی

بندگی

  نماز

  روزه  

  قرآن

مبنای بندگی

در فارسی عبودیت و در عربی خضوع و تذلل است

نماز

 جایگاه و اهمیت نماز

۱-      اهتمام اهل بیت

۲-      ستون دین بودن نماز 

۳-      محبوب ترین اعمال بندگان

۴-       شرط قبولی اعمال

همگی نشانگر اهمیت نماز هستند

 آثار نماز  

بازداری از گناه

بخشش گناهان

دور کردن از تکبر

 نزول رحمت واسع الهی

تقرب به خدای متعال

  آداب نماز

 اعتدال در عبادات 

توجه به ابعاد باطنی طهارت 

اول وقت بودن

بزرگداشت نماز ( کوچک نشمردن ) 

حضور در جماعت

 نماز در مسجد 

پوشیدن لباس مناسب 

عطر زدن قبل نماز

آرامش و طمانینه 

خشوع و خضوع 

حضور قلب

(استفاده از تربت  –  عقیق  –  عبا  و…  )

روزه

 اهمیت روزه داری

  روزه داری یک برنامه عبادی نه تنها در اسلام است ، بلکه در  امتهای پیشین نیز بوده و از جایگاه خاصی برخوردار است  

 آثار روزه داری 

  تطهیر درون 

همدردی با نیازمندان

استجابت دعا و رابطه با خدا

کاهش شهوات

 آداب ماه مبارک رمضان

  استقبال از ماه رمضان با ادعیه ها 

پرهیز از گناه  پرهیز از مشتبهات و امور ناپسند

اهتمام به عبادت قرائت قرآن 

آداب اجتماعی دینی ( صدقه-احسان- و...)

آداب افطار 

 مقدم داشتن نماز (اول نماز بعد افطار) 

خواندن اذکار و دعاهای وارده

افطارکردن با شیرینی

 افطار دادن روزه داران 

قرآن کریم

  بهترین راه حل برای از بین بردن زنگار دل های مرده گوش دادن به صحبت های خالق مهربان است

  جایگاه و عظمت قرآن 

معجزه الهی و بزرگ پیامبر اکرم (ص) که مهمترین ویژگی هایش :

هدایتگری: که تعبیر شده است از قرآن به نورکه نور  همان روشن گر است.

شفاعت: قرآن در آخرت از عده ای شکایت وعده ای را شفاعت می کند.

فراگیری و جامعیت: بصورتی که به تمام نیازهای  انسان جواب می دهد.

جاودانگی: به زبان خاصی اختصاص ندارد

آثار تلاوت و انس با قرآن

برکت و هدایت در زندگی انسان ها 

درمان و آرامش روحی انسان 

تعالی معنوی که زمینه ساز استجابت دعا و حضور فرشتگان و راندن شیطان و پاداش و افزایش درجات می شود

آداب تلاوت قرآن

 مسواک قبل از تلاوت 

وضو داشتن و خواندن دعا های قبل از تلاوت 

نگاه به مصحف قرآن وصوت نیکو 

تفکر و تدبروحزن و رقت قلب 

سکوت و استماع شنیدن با اراده ( سکوت با توجه )به حدود قرآن

خواندن تا میسر بودن و هدیه  به معصومین (ع)

 استعاذه (پناه بردن از شر شیطان) به خداوند

دعا

حقیقت دعا و جایگاه آن  :

دعا نشانه فقر انسان به خداوند است و زمانی محقق می شود که انسان  این فقر را متوجه باشد

  آثار دعا

  دعا دو بعد معنوی و دنیوی را باهم دارد . از جمله  :

۱-      عافیت و پیشگیری از ابتلائات 

۲-      بهره مندی از معارف الهی و ارتباط با خداوند

۳-       اطمینان قلبی

۴-       تطهیر درون 

۵-      افزایش زاد و توشه وقرب به خداوند

 آداب ظاهری دعا

۱-       شروع دعا با حمد و ثنای الهی (چون خدا مهربانتر از آن است که پس از حمد و ثنایش از پذیرش خواسته بنده، روی برگرداند)

۲-      صلوات فرستادن قبل و بعد از دعا

۳-      استغفار (توبه) قبل از دعا (چون، گناه سبب قطع ارتباط بنده با خدا است استغفار جلوی این اشکال را می گیرد)

۴-      دعای پنهانی از دیگران

۵-      در حق دیگران دعا کردن

۶-      تصریح به خواسته خود در دعا

۷-      مداومت و پافشاری بر دعا

۸-      دعای جمعی

۹-      دعا در طول عمل است نه جایگزین عمل

۱۰-   ادای حقوق الهی( استجاب (قبول) نشدن دعا ریشه درنقص عهد ما و نشناختن خدا دارد)

آداب درونی دعا 

  1. معرفت نسبت به خدا که معرفت فرع دعا کردن است که باید بشناسیم بعد دعا کنیم 
  2. خوش گمانی در استجابت به خدا چونکه به همان اندازه که گمان استجابت داری دعا مستجاب میشود
  3. انسان هنگامی که به پیشگاه خداوند می آید  :احساس نیاز کند – غنی را خدا بداند – حضور قلب

مسجد

 جایگاه مسجد :

مسجد بهترین راه حل توسعه ایمان وتقوای الهی

کانون فراگیری اجتماعی

تقویت جبهه حق

مبارزه با کفار و دشمنان است 

  اهمیت مسجد

 اهل مسجد زائران خدایند

انس مسجد معیار محبت خداوند است (طبق حدیث معراج )

آبادانی مسجد هم از لحاظ ساختمانی  وهم رفت و آمد مهم است

آثار حضور در مسجد (اخروی )

 بالا رفتن درجات معنوی

بخشش گناهان

محبوب شدن نزد خدا

بهره مندی از ثواب شب زنده داری

مورد گواهی مسجد قرار گرفتن

عبور سریع از صراط

 آثار ( معنوی )  حضور در مسج

 مستجاب شدن دعا

زمینه سازی برای ترک گناهان

رفع بلا

جلب روزی

آداب مسجد

پوشیدن بهترین لباس نو و پاکیزه 

بد نبودن بوی دهان 

با طهارت بودن 

خواندن دعاهای وارده

ورود با پای راست

رو به قبله بودن

خواندن نماز تحیت

نظافت و پاکیزگی مسجد

سلام ندادن به کسانی که مشغول عبادت هستند در مسجد 

ترک مسائل دنیوی و لغو

خروج با پای چپ

زیارت و توسل

  جایگاه زیارت و توسل در معارف اسلامی :

در قرآن به این امراشاره شده است و در کتب اهل سنت هم داستانی از توسل و زیارت آمده است.

 آثار زیارت و توسل :

بخشش گناهان

تقویت محبت به رسول اکرم (ص) و اهل بیت (ع) و خداوند (جل وعلا)

بهره مندی از شفاعت

برآورده وافزایش روزی

 آداب توسل و زیارت :

زیاتت در ایام خاص

نظافت و غسل

 اذن دخول

حالت حزن

سلام دادن

پرهیز از مزاحمت برای دیگران 

با پای راست وارد شدن

 

 

عکس نوشته های اخلاقی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یا  خدا عفل را آرامش می دهد ، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد.

غررالحکم

 

مهریه سنگین موجب کدورت و دشمنی می شود

 

منفورترین حلال طلاق است

 

زیتون مسواک خوبی است

 

ریاکار بیمار است

 

عمل ریائی قبول نمی شود

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   بروشور امر به معروف  و نهی از منکر   amer be maroof 1 (www.mplib.ir)

adab masjed (www.mplib.ir)

borooshoor rasul noor (www.mplib.ir)

borooshoor sadegh asemaniyan (www.mplib.ir)

borooshoor payambar akhlagh (www.mplib.ir)

vahdat-vahdateeslami-rangi (www.mplib.ir)

۰۰۲-aghaz emamat emam zaman 4 (www.mplib.ir)

۰۰۲-aghaz emamat emam zaman 3 (www.mplib.ir)

۰۰۲-aghaz emamat emam zaman 1 (www.mplib.ir)

۰۰۱-shahdat emam hasan asgari (www.mplib.ir)

zendeginame emam ali (www.mplib.ir) (1)

zendeginame emam ali (www.mplib.ir) (4)

dastan emam ali (www.mplib.ir) (1)